ŚWIĘTOJERSKA 32

Karol Rotgeber

ONI, III A [18 sierpnia 1942 – selekcja w szopie szczotkarzy]

 „Tymczasem w głównych warsztatach na Świętojerskiej nr 32 odbywała się selekcja.” (s. 128)

 

ONI, III A

„Wszystkie szopy otrzymywały specjalne odcinki ulic dla swego urządzenia się (…). I zaczęła się przeprowadzka. Brano ze sobą najistotniejsze, potrzebne tylko rzeczy. Teraz zaczęły się starania o przydział… lokum, o mieszkaniu nie było mowy. Ukonstytuowała się komisja kwaterunkowa tego szopu. Najpierw oczywiście otrzymali przydział wszyscy „swoi”, ale i reszta po różnych perypetiach jakoś się rozmieściła. Ciasno, ale jakoś tam było. Przydzielony blok domów obejmował Świętojerską nr 28 i nr 30, jako domy dla prywatnych mieszkań robotników i nr 32 i nr 34 jako specjalnie wyznaczone na warsztaty szczotkarskie. Franciszkańska nr 20 i nr 21, jak i Świętojerska 36 i 38 służyły jako warsztaty i mieszkania „Metalowców” wchodzących w skład ogólnego werku. (…) Ponieważ w wyznaczonym na warsztaty szczotkarskie olbrzymim domu ul. Świętojerskiej nr 32 (Wałowa 6) mieszkania były pozostawione z różnymi meblami i rzeczami, a czas montażu szopu był bardzo krótki, więc wprost przez okna wychodzące na podwórze wyrzucano owe mienie żydowskie, aby jak najprędzej zwolnić pod montaż lokale. (…) Niebawem zaczęto ogradzać nasz odcinek murem naokoło Świętojerskiej i Wałowej aż do rogu ulicy Franciszkańskiej nr 21. Mur był stawiany na środku jezdni, tak że po drugiej stronie ulicy była już część aryjska.” (s. 120-121)

Abraham Lewin

JA, II D (04.06.1942)

„Przed moje okno przyjechali o 7 rano dwaj żandarmi, zrobili dziką awanturę, ostrzegali, że jeżeli do 12 dziura w murze nie zostanie zamurowana, to rozstrzelają 30 Żydów, po 10 z każdego najbliższego domu. O tej samej godzinie przy Świętojerskiej 32 ciężko zraniono kulą Żyda, zupełnie niewinnego mieszkańca tego domu, który akurat wychodził z bramy.” (s.101-102)

Emanuel Ringelblum

JA, IV B

„Na kilka dni przed akcją zwiedziłem skoszarowany punkt bojowy OB [Organizacji Bojowej]. Był to dwupokojowy lokal z kuchnią przy ul. Świętojerskiej nr 32, o trzy piętra niżej znajdowała się „wacha” niemieckiego Werkschutzu. W lokalu przebywało dniem i nocą 10 ludzi, zdecydowanych na wszystko. Broń była na miejscu. Bojowcom nie wolno było opuszczać lokalu, pożywienie otrzymywali na miejscu. Wejście do lokalu prowadziło przez strychy sąsiednich domów, do drzwi pukano w umówiony sposób. Trzy bojowczynie obecne w mieszkaniu przygotowały posiłki i wykonywały rozmaite niebezpieczne misje i zlecenia OB. Dyscyplina i porządek były wzorowe.” (s. 85)