WAWER (poza gettem)

Adam Czerniaków

ONI, I

„Tragedia w Wawrze.” [28 XII 1939] (s. 57)

 

Emanuel Ringelblum

ONI, I

„W Wawrze rozstrzelano 140, inni mówią 160 ludzi, wśród nich 40 (inni mówią 8) Żydów, za zabicie 2 niemieckich żołnierzy, którzy o 4 nad ranem wyszli na posterunek, a potem znaleziono ich martwych. Żydów, których rozstrzelano, złapano z […] w Międzylesiu itd. Mówią, że z co szóstej willi zabrano właściciela.” (s. 39)

„Zabójstwo w Wawrze miało miejsce w restauracji. […] bandyci, którzy zabili, ci sami tam polskiego policjanta. Właściciel restauracji wisi do dnia dzisiejszego (31 [?] grudnia) przy swej restauracji. Na […] o powodach powieszenia. Zabici [2] […] broni maszynowej, inni mówią, że reflektorem oświetlano osobno każdego skazanego. Powiadają, że jest 120 rozstrzelanych, w tym 12 Żydów.” (s. 39)

„Incydent w Wawrze został w pewnej mierze wyjaśniony. Było tak: w restauracji siedział polski bandyta ze swoimi znajomymi. Weszli dwaj żandarmi niemieccy (jeden wachmistrz) i zaczęli wrzeszczeć na Polaków. Tamci wydobyli rewolwery (właściwie jeden [z nich]) i zastrzelili Niemców. Wśród zastrzelonych znajdują się ci bandyci. Ale nadal żąda się wydania zabójcy. Właściciela restauracji kazano ekshumować i powiesić. Ma wisieć 7 dni.” (s. 42)

„W Wawrze opowiadają, że przy kolejce zatrzymano wszystkich i oglądano ich oficerki. Tych, którzy mieli zabłocone buty, rozstrzelano, gdyż w miejscu, gdzie popełniono mord, było błoto.” (s. 47)

 

ADRESY:

Wawer: między Spiżową a Błękitną,

Bibliografia

Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, oprac. Marian Fuks, Warszawa 1983.

– Emanuel Ringelblum, Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. t. 29: Pisma Emanuela Ringelbluma z getta, oprac. J. Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2018.