PROSTA

Stanisław Gombiński

ONI, III A (koniec sierpnia 1942)

„Już minął czwarty i piąty tydzień, już kończy się sierpień. Ghetto zmniejsza się, już wypadła cała południowa część od Siennej do zbiegu Chłodnej i Żelaznej, tak zwane „małe ghetto”; sterczą puste, bezludne domy, ciągną się puste, wymarłe ulice, zasłane to poduszką, to garnkiem, to jakimiś sztukami bielizny, przedmiotami w ostatniej chwili ze zmęczonej dłoni wypuszczonymi. Puste sterczą setki budynków; wśród nich, jak wyspa – kolonia domów shopu Többensa na Prostej, a w niej kilka tysięcy pracowników. Reszty ludzi już nie ma; powędrowali do dużego ghetta, do innych shopów lub dalej, znacznie dalej…” (s. 99)

ONI, II A (koniec listopada 1940)

„Lokal na ul. Grzybowskiej, dwa małe pokoiki dawnej Szkoły Rzemiosł, od pierwszej chwili za mały, okazał się niemożliwy do dalszego używania z powodu rozmiarów, również oddzielenie z konieczności Rezerwy od KSP [Kierownictwa Służby Porządkowej] nie było pożądane. Zaczęły się więc poszukiwania nowego lokalu, wybór padł na pusty gmach Szkoły Zgromadzenia Kupców przy ul. Prostej [12], dokąd KSP o Rezerwa przeniosły się w końcu listopada [1940]. Na ul. Prostej w dalszym ciągu trwała praca organizacyjna: formowanie plutonów i kompanii, wcielanie kandydatów, przygotowanie służb do przejścia na rejony. Zaczęło się projektować przyszły podział ghetta na 6 rejonów, wyznaczać granice dzielnic dla przyszłych dzielnicowych. Jednocześnie odbywały się już normalne służby na wylotach i wewnątrz dzielnicy.” (s. 184)

 

Abraham Lewin

ONI, II D (10.06.1942)

„Na Smoczej <junacy> zastrzelili dwóch chłopców przyglądających się rekwizycji składu kartofli i warzyw w podwórzu pod numerem 7; na rogu Wielkiej i Pańskiej żandarm zastrzelił Żyda; na Pańskiej zostali zamordowani dwaj Żydzi, na Prostej – jeden. Większa ilość Żydów miała zginąć na dziedzińcu <zajazdu> przy Grzybowskiej 32.” (s. 115)

 

Marek Edelman

JA/ONI, IV A

„Ponieważ getto jest podzielone na wiele bloków, prawie zupełnie nie kontaktujących się ze sobą, z konieczności Ż.O.B. musi podzielić swoją pracę na poszczególne tereny. My obserwujemy kierownictwo terenu szczotkarzy (Grylak), W. C. Toebbensa (Paw), Prosta (Kersz). Udaje nam się utworzyć kilka grup bojowych. Element – to przeważnie młodzi skifiści, albo działacze Skifu. Tak więc w getcie centralnym dwie „piątki” prowadzą B. Pelc i Goldsztajn, na terenie szczotkarzy – Jurek Błones i Janek Bilak, u Schulza – A. Fajner i N. Chmielnicki, u Roehricha – W. Rozowski.” (s. 44-45)

 

Adam Czerniaków

JA, II B

„Otrzymaliśmy kąpielisko na 1000 osób dziennie na Prostej.” (s. 196)

 

ADRESY:

– Prosta 12,   – Prosta 14 (szop Toebbensa, tzw. „Duży Toebbens),   – róg ulic Prosta/Waliców,   – róg ulic Prosta/Twarda,

TRASY:

– Trasa: Chłodna 10- ul. Żelazna – Grzybowska – Waliców – Prosta – Twarda – Sienna,  – Trasa: Franciszkańska – Nalewki – Gęsia – Smocza – Nowolipie – Żelazna – róg ulic Prosta/Twarda,   – Trasa: Prosta 14 (szop Toebbensa) – Zamenhofa – Umschlagplatz