TWARDA

Stanisław Gombiński

ONI, III A

„Ghetto zaczyna się kurczyć: już likwidują jego kraniec południowy. Oto blokada: opróżniają za jednym zamachem Sienną, Śliską, Pańską, Komitetową, Marjańską, Twardą, Ciepłą. Robią to błyskawicznie. Oto rusza już olbrzymi pochód na Umschlag; takiej masy ludzi jesze nie widziano w jednej grupie. Na czele idzie siwowłosy starzec, prof. Majer Bałaban, długoletni profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Warszawskiego, członek dziesiątków towarzystw naukowych, autor szeregu prac, historyk światowy, idzie sam jeden, trzyma ręce złożone jak do modlitwy. W pochodzie liczni lekarze, adwokaci, literaci, artyści; ginie rdzeń żydostwa. Oto w innym pochodzie idzie na Umschlag z żoną, córką i wnuczkiem adw. Szymon Rundstein. Sława palestry warszawskiej, znany ze swych prac szeroko w świecie naukowym. Ghetto warszawskie to jego rodzinne strony; wielki dom na Tłomackiem [6], naprzeciw Wielkiej Synagogi [Tłomackie 7] – dziś sterczą tylko spalone ruiny i tego domu, i Wielkiej Synagogi [wysadzona 16.05.1943] – to jego dom rodzinny; tam wzrastał, tam żył.” (s. 94-95)

 

Emanuel Ringelblum

ONI,  II A

„Twarda i Leszno nie mają połączenia. Trzeba iść przez Żelazną.” (s. 166)

„Jakiś starszy Żyd przechodził Twardą obok policjantów i nie zdjął czapki mimo uprzedzenia go przez żydowskich policjantów. Męczyli go dłuższy czas. Po godzinie znów postąpił tak samo: ‘Mam ich gdzieś’.” (s. 168)

ADRESY:

– Twarda 4, – Twarda 6, – Twarda 6/ Grzybowska13 (Synagoga Nożyków),  – Twarda 7,  – Twarda 15,   – Twarda 22,  – Twarda 23, – róg ulic Prosta/Twarda,

OBSZARY:

– Obszar: Wielka/Ciepła/Twarda/Sienna

TRASY:

– Trasa: Chłodna 10 – Żelazna – Grzybowska – Walicó – Prosta – Twarda – Sienna,  – Trasa: Franciszkańska – Nalewki – Gęsia – Smocza – Nowolipie – Żelazna – róg ulic Prosta/Twarda,   – Trasa: Narbutta 8 – Twarda – Chałubińskiego – Żelazna – Żelazna/Twarda (wacha),   –  Trasa: Żelazna 103 – Twarda – Wspólna 58 – Aleje Jerozolimskie – Wspólna 58,
– Trasa: strona aryjska – wacha – Twarda – Plac Grzybowski 3/2 (plebania)