Budowanie Laboratorium Innowacji OPERAS wokół faktycznych potrzeb środowiska naukowego

Marta Błaszczyńska

Poprzedni fragment

OPERAS Innovation Lab, laboratorium innowacji europejskiego konsorcjum OPERAS,  jest obecnie rozwijane w ramach europejskiego projektu infrastrukturalnego OPERAS-PLUS (2022-2025). Ma być rodzajem hubu, międzynarodowego miejsca spotkań, które pozwala na odnalezienie osób do współpracy, informacji o innowacyjnych projektach w zakresie komunikacji naukowej czy studiów przypadku korzystających z konkretnych rozwiązań technologicznych. Lab stanowi punkt styku dla różnych spojrzeń na innowację, jak również nowych pomysłów wartych uwagi i istniejących rozwiązań, które mogą je wesprzeć.

Projekt OPERAS-PLUS jednak nie jest pierwszym krokiem w stronę innowacji wykonanym przez konsorcjum. Podwaliny pod Lab powstały już w poprzednich latach, kiedy – w ramach projektu OPERAS-P – CHC IBL PAN koordynowało obszerne badania społeczności i obecnych oraz potencjalnych użytkowników. Przebadano innowacyjne działania w ramach komunikacji naukowej z różnych perspektyw i aktywności, w tym zarządzania infrastrukturą, modeli biznesowych dla książek, danych, wielojęzyczności, pisania naukowego oraz publikowania, ewaluacji działań badawczych. Przeprowadzono wywiady, ankiety, warsztaty, spotkania grup fokusowych poświęcone tym tematom.

 

Wartą podkreślenia była także obszerna analiza istniejących projektów, portali i innych działań w obszarze humanistyki i nauk społecznych, które można było w jakimś zakresie uznać za innowacyjne. Wstępne wyniki poddane konsultacjom z szeroko pojętym środowiskiem naukowym, m.in. w formie paneli eksperckich i poprzez walidację wyników tj. umożliwienie widowni włączenia się do dyskusji oraz skomentowania efektów projektu i zadania dodatkowych pytań (Wnuk 2021)^[1].

Ze szczegółami dotyczącymi metodologii, odkryć i wniosków oraz rekomendacji można zapoznać się czytając wieloautorski raport „Future of Scholarly Communication. Forging an inclusive and innovative research infrastructure for scholarly communication in Social Sciences and Humanities” (Avanço i in. 2021). Zawiera on rekomendacje dla różnych interesariuszy – samego konsorcjum OPERAS, instytucji ewaluacyjnych, prowadzących badania, naukowców i naukowczyń.

Materiały i prezentacje z seminariów są dostępne tutaj.

To właśnie te badania były punktem wyjścia do późniejszego wniosku dla projektu infrastrukturalnego OPERAS-PLUS i wspierania innowacji w publikowaniu naukowym poprzez działania wielotorowe. Z jednej strony, postanowiono stworzyć stronę internetową Labu, swoiste obserwatorium innowacji w komunikacji naukowej w Europie. Z drugiej zaś Laboratorium prowadzi własne działania dotyczące studiów przypadków dotyczących konkretnych wdrożeń projektowych i systemów ewaluacji innowacyjnych rozwiązań. Współpraca z konkretnymi projektami cyfrowymi będzie opierać się na łączeniu ich wykonawców z ekspertami oraz ekspertkami, którzy borykali się z podobnymi problemami i wspólnym poszukiwaniu rozwiązań postawionych problemów.

Istotnym działaniem laboratorium jest również prototypowanie nowatorskich rozwiązań technologicznych i refleksja nad nimi. Tutaj warto przywołać publikacje white paperów OPERAS na stronie konsorcjum w formie living booka, opatrzone wstępem wprowadzającym czytelników do tego specyficznego formatu (Franczak i in. 2021). Dyskusja wokół miejsca, jakie Innovation Lab ma mieć w ramach całej infrastruktury OPERAS nadal trwa i testowane są nie tylko techniczne rozwiązania dla projektów, ale i różne drogi dla samego laboratorium. Pewnym wydaje się jednak, że użytkownik pozostanie w centrum proponowanych rozwiązań i kierunków.