Il. 6 Interaktywny Internetowy Atlas Polski Niepodległej, widok strony głównej, oprac. zespół historyków i kartografów z Instytutu Historii im. Tadeusz Manteuffla PAN i Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej źródło: atlas1918.ihpan.edu.pl

Polskie realizacje cyfrowe: nauki historyczne
Konrad Niciński

Omówienie polskich realizacji cyfrowych należy zacząć od nauk historycznych. To w ich ramach są prowadzone najpoważniejsze polskie projekty skupione ściśle na problematyce geografii historycznej, podczas gdy projekty literaturoznawcze godzi się raczej nazwać „topografią stosowaną”, czy raczej: projektami dostosowującymi problematykę cyfrowej geografii historycznej do potrzeb topograficznych badań nad literaturą. Najważniejsze cyfrowe projekty polskiej geografii historycznej dotyczą poszukiwań ontologicznych. Rozpoczęte zostały realizowanym w latach 2016-19 projektem Ontologiczne podstawy budowy historycznych systemów informacji geograficznej, prowadzonym pod kierunkiem Bogumiła Szadego, a kontynuowane w latach 2019-21 projektem Historical Ontology of Urban Spaces pod kierunkiem Marka Słonia, w obu przypadkach włączającym się w znaczący sposób w główny nurt międzynarodowy dyskusji nad ontologią w cyfrowej topografii historycznej. Oddziaływanie obu tych projektów są też widoczne w cyfrowych edycjach krytycznych map, przygotowanych w tym samym kręgu Zakładu Atlasu Historycznego IHP PAN, m.in. w dokonanej przez Tomasza Paneckiego krytycznej analizie mapy Gaula/Raczyńskiego, powstałym pod kierunkiem Tadeusza Epsteina Internetowym Atlasie Polski Niepodległej czy też realizowanym od 2020 pod kierunkiem Bogumiła Szadego krytycznym opracowaniu Geograficzno-statystycznego opisania parafiów Królestwa Polskiego oraz map województw koronnych Karola Perthéesa.

Il. 7 Interaktywna Cyfrowa edycja mapy Gaula/Raczyńskiego, widok strony, oprac. Tomasz Panecki, Piotr Kann, źródło: atlas.ihpan.edu.pl/gaul/pl

Il. 7 Interaktywna Cyfrowa edycja mapy Gaula/Raczyńskiego, widok strony, oprac. Tomasz Panecki, Piotr Kann, źródło: atlas.ihpan.edu.pl/gaul/pl

Kluczowe znaczenie w upowszechnianiu wiedzy na temat metod cyfrowej geografii historycznej na gruncie polskim należy też przypisać publikacjom autorstwa badaczy związanych z Zakładem Atlasu Historycznego IHP PAN, m.in. Bogumiła Szadego, Tomasza Paneckiego i Wiesławy Duży. Wszystkie wymienione projekty zostały przygotowane w oparciu o zespół Zakładu Atlasu Historycznego IH PAN, często przy współpracy badaczy z innych ośrodków, m.in. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Politechniki Warszawskiej.

Spis treści