Remediacja kompedium bibliograficznego jako wyzwanie

Marlena Sęczek

Koncepcja kompendium biograficzno-bibliograficznego, poświęconego twórcom współczesnej polskiej literatury, realizowana była w Instytucie Badań Literackich PAN od pierwszych lat jego istnienia. Prace z tego zakresu kontynuowane są nadal, a ich metodologia – już wcześniej poddawana rozlicznym modyfikacjom – podlega obecnie zmianom wynikającym z rozwoju technologii informatycznych. Przywołany w tytule termin remediacja dotyczy procesu przeobrażeń formy drukowanych kompendiów i wprowadzenia ich do przestrzeni cyfrowej, z zastrzeżeniem, że “przeniesienie zawartości medium do innego medium wiąże się jednak z transformacją, uzupełnieniem, ograniczeniem lub zmianą systemu znaczeń pierwowzoru. Nowy przekaźnik (…) wyzwala nowe praktyki odbioru” (Ślósarz 2017: 284).

Złożoność zjawiska remediacji, które było wpisane w projekt cyfrowego słownika biobibliograficznego, uwarunkowana jest nie tylko zróżnicowaniem drukowanych leksykonów przetworzonych w nowym medium. Istotne znaczenie ma tu także wieloetapowość transpozycji tekstu do formy elektronicznej. Procedury, według których ten proces został zainicjowany w 2014 roku, po kilku latach miały już tylko walor prototypu. Dopiero w 2018 r. zaczął się krystalizować aktualnie wdrażany pomysł ogólnodostępnej bazy danych biobibliograficznych. Kumuluje ona i zarazem aktualizuje leksykograficzny dorobek Pracowni Dokumentacji Literatury Współczesnej IBL, uwzględniając realia funkcjonowania tego specyficznego zbioru tekstów w Internecie^[1].

Remediacja kompendium biobibliograficznego, tj. droga od druku poprzez udostępnianie w formie plików pdf i prostej strony internetowej aż do postaci bazy danych, stanowi istotę projektu Polscy pisarze i badacze literatury XX i XXI wieku. Był to proces tyleż nieunikniony, co dla środowiska polonistycznego ze wszech miar korzystny. Niebieski słownik, przygotowany według najwyższych standardów przez profesjonalny zespół dokumentalistów, prezentuje sylwetki kilku generacji pisarzy i badaczy literatury z ostatnich stu lat. Jest więc źródłem podstawowym dla badań dotyczących literatury polskiej XX i XXI wieku. Dzięki umieszczeniu w przestrzeni cyfrowej staje się jednocześnie źródłem inkluzywnym i powszechnie dostępnym. Baza w tej chwili gromadzi informacje o ponad 2300 pisarzach i literaturoznawcach polskich. Pozostanie ona projektem w toku – systematycznie poszerzanym i aktualizowanym.

Co to oznacza w praktyce? Jakich działań wymagało od zespołu autorów i jakie wciąż stawia przed nim zadania i wyzwania?