DARIAH
DARIAH (Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities) jest konsorcjum ERIC, utworzonym przez mniejsze konsorcja krajowe działające w krajach członkowskich, którego misją jest „wzmocnienie społeczności badawczych metodami cyfrowymi w celu tworzenia, łączenia i dzielenia się wiedzą o kulturze i społeczeństwie”[1]. DARIAH zapewnia narzędzia i usługi dla transdyscyplinarnych badań w dziedzinie sztuki i nauk humanistycznych, wykorzystując technologie informatyczne. Poprzez sieć krajów członkowskich i współpracujących partnerów insfrastruktura stymuluje ponadnarodowy dostęp do swoich usług, służąc jako parasol dla różnych inicjatyw naukowych.
Il. 2 Widok strony głównej DARIAH-EU, źródło: www.dariah.eu
DARIAH zajmuje się różnymi dyscyplinami humanistycznymi, ułatwiając transdyscyplinarną i transsektorową współpracę między naukowcami, specjalistami w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych, bibliotekarzami czy archiwistami. Mogą oni uczestniczyć w ponad 20 transdyscyplinarnych grupach roboczych, skupiających się na konkretnych zagadnieniach, takich jak różne rodzaje danych (biograficzne, bibliograficzne, leksykalno-geoprzestrzenne), etyka, media wizualne, metody cyfrowe itp.
DARIAH jest skierowana nie tylko do badaczy oraz badaczek zaznajomionych z nowymi technologiami, którzy uważają się za humanistów cyfrowych, ale także do naukowców oraz naukowczyń posługujących się tradycyjnymi metodami swoich dyscyplin, którzy chcą poszerzyć swoje podejścia, sięgając po nowe metody i narzędzia. Takie usługi mogą być przydatne na różnych etapach pracy badawczej – od odkrywania i gromadzenia zasobów, przez ich strukturyzację, adnotowanie i analizę, po publikowanie i rozpowszechnianie. W przeciwieństwie do CLARIN, który działa na rzecz federacji swoich zasobów i usług DARIAH jest raczej infrastrukturą rozproszoną, skoncentrowaną na umożliwieniu dostępu do różnorodnych narzędzi opracowanych przez partnerów i ich wykorzystania. Infrastruktura ta ma silny komponent dydaktyczny, oferując dostęp do różnych zasobów poprzez DARIAH Campus i moduły szkoleniowe Parthenos. Prowadzony jest również rejestr kursów HC (Digital Humanities Course Registry), monitorując odpowiednie możliwości kształcenia dostępne na całym świecie.
Il. 3 Widok strony DARIAH-PL, źródło: dariah.pl/o-konsorcjum
Polskie konsorcjum DARIAH-PL istnieje od 2014 jako największe konsorcjum humanistyczne w kraju, zrzeszające 18 instytucji, w tym czołowe uniwersytety i instytuty humanistyczne PAN. DARIAH-PL została przyjęta do DARIAH-ERIC ale przez pierwsze lata istnienia działała bez finansowania w oparciu o prace grup roboczych oraz organizując konferencje. W 2021 roku ruszył duży trzyletni projekt DARIAH Lab, koordynowany przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe, którego celem jest budowa infrastruktury badań nad kulturą i sztuką. W ramach pięciu laboratoriów projektu (źródeł, zautomatyzowanego wzbogacania, nadzorowanego semantycznego odkrywania, inteligentnej analizy i interpretacji, oraz zaawansowanej wizualizacji) powstają narzędzia badawcze i testowe zbiory danych.
