„Królowe Humanistyki”: media społecznościowe jako narzędzie działań rzeczniczych

Marta Świetlik, Magdalena Wnuk

Poprzedni fragment

 

Uboga krewna nauk ścisłych

Nauki humanistyczne są często postrzegane przez pryzmat paradygmatów nauk ścisłych (zwanych w systemach anglosaskich STEM, od: Science, Technology, Engineering, Mathematics) i typowych dla nich metod pomiaru wpływu (Vienni Baptista i in. 2020). Ponieważ jednak nauki humanistyczne mają zupełnie inne tradycje i metody wytwarzania wiedzy, porównania do nauk ścisłych są często nietrafione i nieadekwatne. Może się wydawać, że poprzez swoją metaforyczność i brak bezpośrednich, widocznych i przeliczalnych efektów, humanistyka nie oddziałuje na ludzką codzienność tak jak odkrycia i wynalazki STEM. W rzeczywistości nauki humanistyczne mają wpływ na wiele aspektów życia, od przemysłu medialnego (filmy, programy telewizyjne, gry) do przemysłu IT (oprogramowanie do przetwarzania języków naturalnych, metody design thinking) (Henseler 2020; Vienni Baptista i in. 2020, Warwick i Bailey-Ross 2020).

Nauki humanistyczne są niedoceniane zarówno w powszechnej świadomości, jak i w istniejących systemach ewaluacji naukowej. Dlatego z jednej strony opracowanie nowych metod pomiaru wpływu humanistyki na życie społeczne i gospodarkę jest kluczowe dla umocnienia jej miejsca jako niezbędnej aktywności człowieka. Z drugiej strony, potrzebujemy więcej rzecznictwa na rzecz humanistyki, które podkreśli jej wpływ społeczny i zwróci uwagę na jej rolę w obszarze produkcji wiedzy. Nauki humanistyczne już teraz są bardzo wpływowe, ale muszą przedstawić dorobek w dostępniejszy i atrakcyjniejszy sposób (Avanço i in. 2021; Edmond 2020; Henseler 2020). Kierując się tym założeniem, uruchomiliśmy kampanię #KróloweHumanistyki. Próbowaliśmy odkrywać różne przejawy wpływu nauk humanistycznych na rzeczywistość społeczną, branżę rozrywkową, a także indywidualne style życia. „Królowe” były częścią działań polskiego oddziału OPERAS-PL, którego strategia jest ściśle powiązana z rozwojem działań rzeczniczych w obszarze otwartej komunikacji naukowej w humanistyce.

 

Cyfrowość humanistyki jako szansa

Jak opowiedzieć o humanistyce jako istocie rozumienia człowieka we wszystkich jego aspektach i przywrócić ją na pozycję równorzędnego partnerstwa nauk ścisłych? Szukając odpowiedzi na to pytanie, w 2021 roku stworzyłyśmy plan kampanii w mediach społecznościowych #KróloweHumanistyki, prowadzonej w ramach działań OPERAS-PL (polskiego oddziału europejskiego konsorcjum). Jej celem było promowanie innowacyjnych perspektyw humanistycznych i pokazanie ich znaczenia w dzisiejszym świecie.

Monografie born-digital, wizualizacje danych, aplikacje internetowe, podcasty czy vlogi były prezentowane jako innowacyjne publikacje mające na celu opowiedzenie historii humanistyki jako niezastąpionego i wszechobecnego środka poszerzania ludzkiej wiedzy o świecie. Przygotowywane przez nas posty były również okazją do poruszenia ważnych wyzwań badań humanistycznych, takich jak niedocenianie innowacyjnych publikacji, które obecnie nie mieszczą się w ścisłych kryteriach akademickich (Tóth-Czifra i in. 2021).

 

Kampania facebookowa

W każdy wtorek na profilu Centrum Humanistyki Cyfrowej na platformie społecznościowej Facebook umieszczałyśmy post z cyklu #KróloweHumanistyki. Kampania rozpoczęła się w listopadzie 2021 roku i trwała do czerwca 2022. Co tydzień dzieliliśmy się odkrywanymi przez zespół CHC nowatorskimi projektami cyfrowymi opartymi na badaniach naukowych.
Pierwszy post zwiększył nasz zasięg ze średnio 300 do 600 odbiorców, a później do prawie 1500 (nasz fanpage obserwowało w tamtym czasie ok. 850 użytkowników).

Cechy charakterystyczne projektu:

• Zwrot ku polskiej społeczności
  Przykłady prezentowane w postach skierowane były do polskiej społeczności naukowej, dlatego dbałyśmy o komunikację w języku narodowym, a każdy przykład opatrzony był komentarzem w języku polskim.
• Uwzględnianie kontekstu międzynarodowego
  Wydobywałyśmy uznane na świecie polskie projekty, a także prace zagraniczne, które mogą być inspirujące dla innych.
• Promowanie innowacyjnych formatów
  Szukałyśmy projektów odbiegających od tradycyjnej publikacji wyników badań, nastawionych raczej na zwiększenie atrakcyjności i poszerzenie zrozumienia dla szerszego grona odbiorców.
• Prosto i treściwie
  Dzięki prostej formie — regularnej kampanii na Facebooku — format Królowych może być łatwo zastosowany w innych społecznościach lokalnych. Wykorzystuje ona posty tekstowe z elementami graficznymi i linkowaniem. Po dostosowaniu może być również przeniesiona na inne platformy mediów społecznościowych, takie jak pt. Twitter, Instagram, TikTok, Snapchat, LinkedIn — w zależności od popularności danego medium w grupie docelowej.

Archiwum projektów przedstawianych w kampanii zebrałyśmy na tablicy w darmowym portalu Are.na, który pozwala je przeglądać i zainspirować się do przetestowania nietradycyjnych form komunikacji naukowej: www.are.na/marta-swietlik/queens-of-humanities

Specyfika medium społecznościowego

Projekt #KróloweHumanistyki ilustruje skuteczność mediów społecznościowych jako narzędzia działań rzeczniczych. Kluczowym elementem jest precyzyjne dopasowanie treści do odpowiednich platform. W przypadku Facebooka postawiono na grafikę, co jest preferowanym sposobem prezentacji treści dla tej społeczności. Projekt uwzględniał także zasady komunikacji online, co zaowocowało angażującymi i interaktywnymi treściami, nawiązującymi dialog z odbiorcami, a wykorzystanie emoji jako idiomu internetowego nadawało publikacjom swobodny charakter i zbliżało je do języka użytkowników internetu. Trzeba przy tym pamiętać o specyfice danej grupy docelowej: podczas trwania kampanii zaobserwowano, że w czas reakcji użytkowników na post jest znacząco wydłużony w stosunku do ogólnych zasad panujących na Facebooku, a także, że odbiorcy treści o charakterze bardziej naukowym rzadko wchodzą w otwarty dialog, a najczęściej zostawiają „polubienia”.

W publikacjach wykorzystywano także linki, które kierowały odbiorców do bardziej rozbudowanych treści na innych platformach. Oznaczanie autorów i instytucji zaangażowanych w projekt stanowiło nie tylko sposób na podkreślenie wiarygodności, ale także sprzyjało tworzeniu sieci współpracy i zasięgu.

Projekt skłonił nas do refleksji nad samym Facebookiem, który mimo rosnącej konkurencji w sieci, oferuje niewyszukane, ale wystarczające rozwiązania w zakresie storytellingu skierowanego do konkretnych, lokalnych odbiorców. Odbiór kampanii w mediach społecznościowych zachęcił nas do pogłębienia rozważań nad tym, jak wzmocnić pozycję humanistyki od wewnątrz i z poziomu systemu akademickiego.

 

Następny fragment