Menedżery bibliografii
Programy do gromadzenia i zarządzania opisami bibliograficznymi pozwalają na efektywne zarządzanie literaturą naukową. Menedżery bibliografii ułatwiają zbieranie, przechowywanie, organizowanie i udostępnianie opisów bibliograficznych w jednym miejscu. Pomagają organizować pracę na etapie kwerend i ułatwiają poprawne tworzenie odwołań bibliograficznych w publikacji. Ich największą zaletą jest wbudowana biblioteka stylów cytowania zawierająca informacje o regułach i wytycznych danego stylu oraz zasadach formatowania. Menedżery bibliografii zwalniają nas z potrzeby „ręcznego” wstawiania przypisów i nauki wytycznych danego stylu cytowania dla różnych typów publikacji. Poprawnie wprowadzone lub zaimportowane rekordy do menedżera bibliografii pozwalają na automatyczne generowanie przypisów i bibliografii w wybranym formacie. Co więcej umożliwiają zmianę stylu cytowania na każdym etapie pisania tekstu. W przypadku zmiany wydawnictwa umożliwiają automatyczne dostosowania publikacji do wymogów redakcyjnych, co może okazać się szczególnie przydatne przy potrzebie zamiany tzw. przypisów dolnych (zewnątrztekstowych) na przypisy wewnątrzekstowe.
Większość narzędzi umożliwia również pracę zespołową, która może okazać się przydatna nie tylko przy tworzeniu publikacji wieloautorskich, ale również podczas prac projektowych i edukacyjnych. Warto również wspomnieć o funkcji eksportowania spisów bibliograficznych do plików w najpopularniejszych formatach dla danych bibliograficznych (np. BibTeX, RIS, EndNote XML czy CSL JSON), co daje możliwość tworzenie – ciągle niedocenionych w naukach humanistycznych – datasetów i deponowanie ich w repozytoriach instytucjonalnych i ogólnych (np. Zenodo, RepOD).
Wśród kompetencji cyfrowych związanych z gromadzeniem i zarządzaniem opisami bibliograficznymi można wskazać:
– zaawansowaną znajomość menadżerów bibliografii i ich funkcji (Zotero, Mendeley, Citavi, EndNote), pozwalająca na poprawne wprowadzanie lub importowanie metadanych publikacji zgodnie z ich typem oraz zarządzanie kolekcją za pomocą tagów i folderów
– umiejętność zainstalowania i posługiwania się wtyczkami umożliwiającymi połączenie menedżera bibliografii z procesorem tekstu i przeglądarką internetową
– umiejętność zainstalowania lub dostosowywania wybranego stylu bibliograficznego do/z biblioteki programu dla własnych potrzeb
– umiejętność eksportowania kolekcji bibliograficznych
– znajomość funkcjonalności pracy zespołowej
Tab. 3 Kompetencje cyfrowe związane z gromadzeniem i zarządzaniem opisami bibliograficznymi, źródło: oprac. własne
