Pierwsze serie słownika

Marlena Sęczek

Poprzedni fragment

O specyfice omawianych prac dokumentacyjnych stanowiła w znacznej mierze płynność dat ramowych, w jakie ujmowano pojęcie współczesności. W słownikach biobibliograficznych – przez kilka dekad przygotowywanych w IBL jako warsztatowa podstawa badań polonistycznych, czy szerzej literaturoznawczych – pojęcie to ewoluowało. O ile wartością stałą był terminus post quem wyznaczony na 1918 rok, to terminus ad quem (rozumiany jako chwila prowadzenia bieżących prac) ciągle się przesuwa. Dlatego swoistość prac dotyczących współczesności koncentruje się wokół pojęć aktualizacji, uzupełniania i kontynuacji.

Pierwszym zbiorowym przedsięwzięciem bibliografów z Pracowni Dokumentacji Literatury Współczesnej był Słownik współczesnych pisarzy polskich. Trzytomowa seria, przygotowana pod redakcją Ewy Korzeniewskiej, wydawana była w latach 60.^[1], seria druga (t. 1-4), opracowana pod redakcją Jadwigi Czachowskiej, ukazywała się w latach 70.^[2]. Choć w zakresie treści obie te edycje nie były wolne od ingerencji PRL-owskiej cenzury, to przyjęte w nich ustalenia metodologiczne zasadniczo zachowały ważność przez kolejne dekady.

Wyznacznikiem haseł przygotowywanych w Pracowni Dokumentacji Literatury Współczesnej stała się trójdzielna konstrukcja złożona z biogramu oraz bibliografii podmiotowej i przedmiotowej. BIOGRAM tworzony był i jest (o ile to możliwe) w oparciu o ankietę personalną, kierowaną do pisarza lub badacza. Zweryfikowana i usystematyzowana chronologicznie faktografia nie zawiera elementów interpretacyjnych. W dziale TWÓRCZOŚĆ rejestrowano wszystkie samoistne wydawniczo i wystawione utwory, z uwzględnieniem m.in. daty powstania (o ile znacząco odbiegała od pierwodruku), kolejnych wydań, form podpisu, nagród, adaptacji, przekładów, scenariuszy filmowych i telewizyjnych, sztuk teatralnych. W obręb OPRACOWAŃ włączano wybrane materiały, takie jak: poświęcone autorom książki, hasła encyklopedyczne i słownikowe, wywiady, artykuły ogólne, recenzje poszczególnych utworów, ich wystawień bądź adaptacji.

Opisy, sporządzano na podstawie wiarygodnych źródeł, a we wszystkich przypadkach budzących wątpliwości stosowana była autopsja przekazów. Hasła miały charakter autorski (choć w pierwszych seriach były niepodpisane). O ich kształcie decydowały redakcyjne instrukcje, wdrażane przez poszczególnych członków zespołu. Bibliograf odpowiedzialny był za gromadzenie, selekcję i systematyzację materiału. Nie powielał zbiorów danych przejętych z innych źródeł, ale weryfikował je i przetwarzał, by umieścić następnie w obrębie starannie zaprojektowanej struktury hasła. Redaktorski nadzór stanowił odpowiednik wewnętrznych procedur kontroli jakości poszczególnych haseł oraz – co także istotne – miał na celu dbałość o spójny charakter całości.