Prace (tradycyjne i cyfrowe) zespołu Pracowni Studiów Miejskich IKP UW
„Topo-grafie”, wraz z równocześnie rozwijanym w IBL PAN projektem „Nowa Panorama Literatury Polskiej” (o którym poniżej) otworzyły w latach 2014-15 rozdział badań literaturoznawczych w polskiej humanistyce cyfrowej. Wtedy to bowiem przygotowano i upubliczniono pierwsze odsłony cyfrowe obu projektów, przez IKP UW rozwijane do 2018 r., a przez IBL PAN – do dziś (2023 r.). Projekt IKP UW był prowadzony równolegle narzędziami tradycyjnymi i cyfrowymi. Zasadnicza część owoców projektów badawczego została opublikowana w formie książkowej, w czterech tomach, poświęconych kolejno Mironowi Białoszewskiemu (Tętno pod tynkiem, Warszawa 2013), Leopoldowi Tyrmandowi (Ceglane ciało, gorący oddech, 2015), Markowi Hłasce (Sto metrów asfaltu, 2016) i Tadeuszowi Konwickiemu (Ułamek błękitu i chmur, Warszawa 2017), opatrzonych podtytułem „Warszawa… (tu nazwisko bohatera tomu)”. Składały się one z artykułów analizujących na różne sposób konteksty przestrzenne twórczości oraz biografii każdego z autorów (stworzone przez członków Pracowni Studiów Miejskich oraz zaproszonych badaczy z innych jednostek), syntetyzujących narzędzia analizy literackiej, analizy kulturowej oraz geografii kulturowej, co realizowane było w dość szerokim zakresie od tekstów mających ambicje tworzenia podstaw teoretycznych lektury topograficznej (m.in. artykuły Mikołaja Madurowicza i Elżbiety Rybickiej zawarte w tomie poświęconym Tyrmandowi) po próby szczegółowej analizy i interpretacji topograficznej tekstu literackiego (m.in. analiza Wniebowstąpienia Konwickiego dokonana przez Konrada Nicińskiego).
Il. 9 Topo-grafie, widok ekranu wyboru autora, oprac. graficzne Paweł Ryżko, źródło: topo-grafie.uw.edu.pl/topo-grafie
Rozpoczęte w 2015 r. prace nad cyfrową częścią projektu poszły w nieco innym kierunku. Stworzono cztery interaktywne mapy, uzupełniające każdy z tomów, zbudowane głównie w formie map z hotspotami, zawierającymi dane dotyczące poszczególnych punktów. Od początku przyjęto założenie, że dane nie mają odwzorowywać tomów książkowych, a uzupełniać je w taki sposób, by możliwie wykorzystać specyficzne cechy narracji cyfrowej. Interaktywnym punktom na mapach towarzyszy zatem bogaty materiał ilustracyjny oraz fragmenty tekstów, wykorzystywanych do analizy w poszczególnych tomach, niekiedy trudno dostępnych (co dotyczy zwłaszcza publikacji prasowych Leopolda Tyrmanda), związanych z konkretnym miejscem. Narracja każdej z map zaproponowana jest w sposób, który odzwierciedla rozpoznania badawcze wynikające z poszczególnych tomów książkowych. W ten sposób mapa Mirona jest mocno powiązana z jego biografią i ma odzwierciedlać „życiopisanie” twórcy Teatru Osobnego; bogactwo tras odzwierciedla też „warszawskość” jego życia i prozy. Nieco inaczej w wypadku Tyrmanda, gdzie narracja mapy bardziej jest związana z tym, co opisywane, a trasy na mapie w celowo splątany sposób ukazują powtarzalność warszawskich ścieżek Tyrmanda i ich dość ograniczony zakres przestrzenny. Mapa Hłaski z kolei wychodzi poza porządek warszawski i ukazuje miasto tylko jako jeden z elementów konstelacji przestrzennej autora Cmentarzy, co jasno wynika z rozpoznań badawczych poświęconego mu tomu. W każdej z map istotną rolę odgrywa także warstwa graficzna – podstawą kartograficzną stanowią publicznie dostępne plany Warszawy z epoki PRL, którym każdorazowo nadano bardzo wyraźną i nieco dominującą nad walorami przestrzennymi oprawę graficzną, której kształt każdorazowo ma służyć przekazywaniu sugestii interpretacyjnych.
