Spotkania z literaturoznawstwem cyfrowym

Bartłomiej Szleszyński

Przy pracy nad naszą monografią mieliśmy unikalną szansę, aby po ukończeniu „wersji 1.0” nie tylko przeprowadzić jej wieloaspektową ewaluację, ale też wdrożyć wnioski, które przyniosła. Dzięki temu stworzyliśmy „wersję 2.0”, którą właśnie mają Państwo na ekranie.

W ramach oceny pierwszej wersji, recenzentka zwróciła uwagę, że nie pokazujemy, jak literaturoznawca mógłby się „ucyfrowić”, i zasugerowała, że przydałyby się praktyczne wskazówki: „jak można stać się literaturoznawcą cyfrowym bardziej kreatywnym niż pozostającym na poziomie użytkownika prostych narzędzi edytorsko-stylistycznych czy baz danych”^[1].

Jednak porady na ten temat trudno byłoby przedstawić bardziej ogólnie, bowiem punktów wyjścia i ścieżek prowadzących od tradycyjnego do cyfrowego literaturoznawstwa można wyobrazić sobie bardzo wiele. Zdecydowaliśmy się jednak wyjść naprzeciw wyrażonemu przez recenzentkę zapotrzebowaniu w nieco inny sposób.

Pokażę zatem historię jednostkową, studium przypadku opisujące drogę, która poprowadziła konkretnego literaturoznawcę „tradycyjnego” w stronę świata cyfrowego. Tym literaturoznawcą będę ja sam – w momencie tworzenia tego Posłowia literaturoznawca cyfrowy, zaś jeszcze stosunkowo niedawno badacz zajmujący się głównie wiekiem XIX.

Opowiem o spotkaniach:

– z próbowaniem nowych rzeczy (a zwłaszcza audiowizualnością i mediami cyfrowymi)

– z Centrum Humanistyki Cyfrowej oraz naukowymi kolekcjami/ monografiami cyfrowymi

– z naukowymi edycjami cyfrowymi

– z Europą

– z danymi badawczymi

Zaznaczmy jeszcze na wstępie, że że ani niniejsze posłowie, ani monografia, nie dotyczą całego obszaru humanistyki cyfrowej, który jest znacznie szerszy, niż tylko literaturoznawstwo cyfrowe^[2], my zaś dosyć świadomie zarówno w tytule całej monografii, jak i tego artykułu, stosujemy zawężenie dyscyplinowe.

Liczę, że konkretne przybliżenia z moich spotkań z kilkoma kwestiami istotnymi w cyfrowym literaturoznawstwie, oprócz zabrania czytelników w podróż sentymentalną do początków działalności naszego Centrum i Pracowni, pomogą dodać konkretyzujący kontekst do bardziej ogólnych uwag i sugestii, które na podstawie dotychczasowych doświadczeń mogłem zaproponować.

Następny fragment