Wszystko, wszędzie, naraz
Jakob Nielsen, jeden z ojców-założycieli UX designu i pionierów badań nad doświadczeniami użytkowników i użytkowniczek w sieci, już w 2008 roku przekonywał, że pisanie tekstów przeznaczonych do druku i tworzenie treści przeznaczonych do sieci wymagają zupełnie odmiennego podejścia i zrozumienia motywacji, nawyków i potrzeb odbiorców i odbiorczyń:
Cytat za: Jakob Nielsen 2008b, tłum. MŚ
Zauważył też, że użytkownicy i użytkowniczki sieci przede wszystkim nie oczekują relacji jednostronnej: prowadzenia za rękę i podążania za autorem lub autorką, ale chcą sami konstruować swoje własne doświadczenie, poprzez łączenie treści z wielu źródeł oraz odrzucanie tego, co uznają za niepotrzebne i przeszkadzające w realizacji własnych celów.
Zaskakujące może się wydawać, że od pierwszego pogłębionego badania UXowego nawyków czytelniczych użytkowników i użytkowniczek internetu przeprowadzonego przez NNgroup w 1997 roku niewiele się zmieniło. Główny wniosek płynący z badań brzmiał: użytkownicy i użytkowniczki nie czytają stron internetowych słowo po słowie, raczej „skanują” tekst wzrokiem i zatrzymują się na najbardziej dla nich interesujących informacjach (Jakob Nielsen 1997). Jak się okazało, po ponowieniu badań empirycznych metodą eye trackingową po ponad 20 latach ta konkluzja nie uległa zasadniczej zmianie (Pernice, Whitenton, i Nielsen 2014). Pomimo rozmaitych rewolucji technologicznych (np. częstszego użycia mniejszych wyświetlaczy smartfonów, niż dużych ekranów komputera, które wywołało zwrot w projektowaniu stron), czytelnicze nawyki internautów nie zmieniły się — ludzie wciąż nie czytają całości tekstu, a raczej go przeglądają, „wyłapując” najistotniejsze dla siebie informacje (Pernice, Whitenton, i Nielsen 2014). Ułatwienie więc takiego „skanowania” nie tylko stanowi dostosowanie przekazu do medium, ale przede wszystkim znacząco zwiększa skuteczność docierania informacji do świadomości odbiorców. Innymi słowy: jeśli chcemy, żeby informacje zostały przyswojone, a nie tylko opublikowane, powinniśmy podawać je w wygodnej, przystępnej formie.
Badania wskazują zatem, że sformułowane pod koniec lat 90. przez Nielsena rekomendacje, dotyczące tworzenia skutecznych tekstów do sieci, pozostają dziś aktualne (Jakob Nielsen, 1997).
Tab 1. Zasady przygotowania tekstu do publikacji w sieci, źródło: oprac. własne za: Jakob Nielsen, 1997.
Dalsze raporty z badań użyteczności wskazują także, że w przypadku dodawania materiałów graficznych do tekstu, skuteczniejsze jest wyrównanie do jednej strony niż stosowanie układu „zygzakowatego” (Kim Salazar 2017).
Oczywiście, przy stosowaniu zasad Nielsena, należy mieć w pamięci, że dyscyplina UX researchu wyrosła na gruncie badań o ścisłym zastosowaniu komercyjnym, w związku z tym jego wskazówki niekoniecznie są kierowane do popularyzatorów i popularyzatorek nauki. Jednak warto pamiętać, że w przypadku komunikacji w sieci, te dwa poziomy nie tylko ze sobą bezpośrednio konkurują, ale też często bywają nierozróżnialne dla przeciętnego odbiorcy i odbiorczyni.
