Zielony słownik

Marlena Sęczek

W czasie gdy trwały prace nad złotym słownikiem, twórczość rozwinęło kolejne pokolenie autorów. Z myślą o dorobku tej generacji podjęty i zrealizowany został kolejny projekt leksykograficzny. Trzy tomy opracowane pod redakcją Alicji Szałagan i wydane w latach 2011-2016^[1] pt. Pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku wkrótce zaczęły być rozpoznawane w środowisku polonistycznym jako zielony słownik (znów od koloru obwoluty). Niezależnie od postaci drukowanej to kompendium po raz pierwszy zaprezentowane zostało również w formie elektronicznej na stronie internetowej ppibl.ibl.waw.pl.

Tego rodzaju dwoisty charakter rozpowszechnienia (w postaci tradycyjnej i on-line) był już w tym czasie normą^[2]. Otwartoźródłowe oprogramowanie mediawiki posłużyło do zbudowania prototypu cyfrowego słownika biobibliograficznego. Zastosowanie języka znaczników HTML na dość spójnej strukturze artykułów hasłowych było rozwiązaniem prostym, tanim i możliwym do wykonania w stosunkowo krótkim czasie. Prezentacja kolejnych tomów (302 hasła zindeksowane zbiorczo) na stronie internetowej pozwalała na proste przeszukiwanie zasobu po słowach kluczowych oraz wygodną nawigację w obrębie pojedynczego hasła – od pozycji do opracowań.

Dzięki ucyfrowieniu zielony słownik trafił do szerokiego grona odbiorców. Dokumentuje to liczba odwiedzin poszczególnych haseł, zwłaszcza tych najpopularniejszych, jak: Olga Tokarczuk, Jerzy Pilch czy Dorota Masłowska. Zaletą tego etapu remediacji była też możliwość uzupełniania danych w opublikowanych materiałach oraz szansa szybkiego reagowania na zmiany w krajobrazie literackim poprzez dodawanie (w dowolnym momencie) całkowicie nowych haseł.

Wśród minusów tego rozwiązania technologicznego wymienić trzeba ograniczenia związane z rozwijaniem projektu na większym materiale tekstowym. Hasło, zanim zostało udostępnione on-line, było przygotowywane w postaci plików tekstowych (w formacie .doc). Obie te nakładające się na siebie procedury stanowiły dla członków zespołu raczej dodatkowe obciążenie niż ułatwienie. Specyficzne dla drukowanego leksykonu zastosowanie wielu skrótów i rozwiązań oszczędzających papier, po przeniesieniu do  Internetu okazało się niefunkcjonalne. Przy założeniu linearnego sposobu lektury, zabrakło opcji głębszego przeszukiwania i przetwarzania zawartości słownika.

Ta lista słabych punktów nie zmienia faktu, że wprowadzenie zielonego słownika w przestrzeń Internetu było pierwszą, całkiem pomyślną próbą remediacji tego kompendium. Od tej pory zespół redakcyjny nie miał już wątpliwości, że miejsce słownika rejestrującego współczesne realia jest w sieci. Wraz z rozwojem humanistyki cyfrowej otworzyły się nowe perspektywy także dla biobibliografii.