III.B. „Kocioł na Miłej” (6-12.09.1942)
Jacek Leociak

„Kocioł na Miłej” (albo „kocioł na Niskiej” lub „kocioł”) tak określano gigantyczną selekcję wszystkich pozostałych przy życiu mieszkańców getta, która odbyła się między 6 a 12 września 1942 roku. 6 września nad ranem Judenrat na polecenie Niemców rozplakatował obwieszczenie, że do godziny 10 rano, „wszyscy bez wyjątku żydzi” mają bezzwłocznie „zgromadzić się celem rejestracji” na obszarze ograniczonym ulicami: Smoczą, Gęsią, Zamenhofa, Szczęśliwą i Placem Parysowskim. Opuszczone mieszkania maja pozostać otwarte. „Kto nie zastosuje się do tego zarządzenia – głosiło obwieszczenie – zostanie rozstrzelany”. W centrum powiększonego w ten sposób do gigantycznych rozmiarów Umschlagplatzu znalazła się ulica Miła. Ze wszystkich zakątków getta tłum sunął ku wyznaczonemu miejscu. Panował tam nieopisany tłok. Nie starczało mieszkań, pomieszczeń sklepowych, podwórek, żeby wszystkich pomieścić.

Pracujących, którym pozwolono jeszcze żyć, oddzielono od niepracujących, który mieli być „wysiedleni”. Przedsiębiorstwom w getcie wyznaczono ścisły limity zatrudnienia. Wszystkim zaliczonym do pracujących przydzielono „numerki na życie”. Pozwolono rozdzielić 32 tysiące numerków. Pięć razy mniej niż znajdujących się za murami Żydów. Ci, którym rozkazano przydzielić numerki, decydowali o tym, kto ma żyć i kto ma umrzeć. Szczęśliwcy, którzy dostali numerki, mogli zostać i pracować, reszta (ok. 50 tysięcy) została wywieziona do Treblinki.

 

MIEJSCA:

Biała,  – róg ulic Bonifraterska/Franciszkańska,  – Chocimska 24 (Państwowy Zakład Higieny – poza-gettem),   – Gęsia 30 (szop stolarski OBW),  – Gęsia (m. Zamenhofa a Lubeckiego),   – róg ulic Gęsia/Lubeckiego,  – róg ulic Gęsia/Smocza (wacha),  – róg ulic Gęsia/Zamenhofa (wacha),   – Grzybowska 26/28 (Gmina Żydowska), – Karmelicka 6,  – Kurza (dawniej Kupiecka/Majzelsa),  – Leszno,   – Leszno (mieszkania pracowników Toebbensa),  – Leszno 74 (Szop Toebbensa, tzw. Mały Toebbens),  – Leszno 76 (szop Schultza),  – Leszno 78 (szop trykotarski Schultza),  – róg ulic Leszno/Żelazna (wacha),  – Lubeckiego,  – Miła,  – Miła (od Zamenhofa do Lubeckiego – szopy Tobbensa),  – Miła (od Zamenhofa do Placu Muranowskiego),  – Miła 34,   – Miła 36-42,  – Miła 43 (szop „Ahage”),  – Miła 61,  – róg ulic Miła/Lubeckiego,   – Nalewki,  – róg ulic Nalewki/Świętojerska (wacha),  – Niska,  – Nowolipki 17 (restauracja „Riwiera” Szulca), – Ogrodowa 5,  – Okopowa,  – Ostrowska,  – Smocza, – Stawki,  – Stawki 6/8 (szpital),   – Świętojerska,   – róg ulic Świętojerska/Bonifraterska,  – Świętojerska 34/Wałowa 6 (szop szczotkarzy),  – Umschlagplatz,   – Wołyńska,  – Zamenhofa, – Zamenhofa 19 (Gmina Żydowska),   – Zamenhofa/Wołyńska,  – Żelazna 99,  – Żelazna 101,  – Żelazna 103 (sztab SS),

OBSZARY:

Obszar: Gęsia/Miła/Ostrowska/Wołyńska,  – Obszar: kocioł na Miłej: Gęsia/Niska/Smocza/Zamenhofa,  – Obszar: kocioł na Miłej: Smocza/Gęsia/Zamenhofa/Stawki,  – Obszar – kocioł: Miła/Lubeckiego/Niska,  – Obszar: Nowolipki (do Karmelickiej)/ Nowolipie (od Smoczej do Karmelickiej),  – Obszar: Plac Parysowski – Miła,

 

TRASY:

Trasa: Dzielna – Wołyńska,  – Trasa: Dzika – Gęsia – Miła – Szczęśliwa – Plac Parysowski,  – Trasa: Leszno 76 – Leszno – Karmelicka –  Zamenhofa – Miła 43,  – Trasa: Leszno 78 – Karmelicka – Zamenhofa – Umschlagplatz,  – Trasa: Lubeckiego – Pawiak – Karmelicka – Nowolipki,  – Trasa: Miła – róg ulic Miła/Lubeckiego (wacha) – Miła – róg ulic Miła/Smocza (wacha),  – Trasa: Miła 34 – Niska 20,
Trasa: Miła 43 – Niska,  – Trasa: Niska 20 – Miła 34,  – Trasa: Niska 20 – Miła 40, – Trasa: Nowolipie 30 – Nowolipie/Smocza – róg ulic Żelazna/Nowolipie – róg ulic Żelazna/Leszno (wacha) – Leszno 76-78 – Leszno 74 – Nowolipie 67,  – Trasa: Nowolipie 44 (szop Schultza) – Miła – Zamenhofa,  – Trasa: Nowolipki 23 – Nowolipie 30,   – Trasa: Nowolipki 57 – Leszno 76, – Trasa: Zamenhofa 19 – Gęsia,