LEOKADIA SCHMIDT (1.09.1914 – 1984)

Paweł Rams

Przejdź do mapy miejsc Leokadii Schmidt po stronie aryjskiej

Leokadia z domu Knobelman Schmidt, urodziła się 1 września 1914 roku w Warszawie. Skończyła szkołę średnią z przygotowaniem do pracy w charakterze sekretarki. 20 marca 1937 roku wychodzi za mąż za Józefa Bergmana Schmidta (ur. W 1909 roku w Stanisławowie). Razem zakładają zakład specjalizujący się w wyrobie luksusowego obuwia dla kobiet, który prowadzą aż do Wielkiej Akcji Likwidacyjnej (w późniejszym czasie, w trakcie ukrywania się o stronie aryjskiej, produkcja obuwia stanie się źródłem pozyskiwania pieniędzy na jedzenie oraz łapówki dla szmalcowników). Kilka miesięcy przed likwidacją getta rodzi się im pierwsze dziecko – Kazimierz. Pomimo, że jej mąż pracuje w szopie Karla Georga Schultza, tylko cudem udaje się całej trójce uniknąć śmierci. Do 2 sierpnia 1942 roku, a więc do daty ucieczki Leokadii z getta pod nazwiskiem Piechocka, ukrywa się w niezliczonej ilości miejsc. Kilka dni później z getta wydostaje się również jej mąż (dziecko zostało przetransportowane na stronę aryjską kilka dni wcześniej). Aż do wyzwolenia Warszawy przez Armię Czerwoną Leokadia, jej mąż i dziecko korzystają z pomocy rodziny Michalskich. Pierwszym miejscem pobytu Leokadii po stronie aryjskiej jest Nowa Wieść pod Wołominem, jej mąż zaś od początku ukrywa się na ulicy Belwederskiej 27, które w późniejszym czasie (z niewielką przerwą), stanie się ich wspólnym miejscem ukrycia. Dziecko zostaje umieszczone w sierocińcu im. ks. Boudena. Na Belwederskiej ukrywają się do wybuchu Powstania Warszawskiego, w wyniku którego postanawiają się rozdzielić. Józef przyłącza się do powstańców, Leokadia zaś zostaje przewieziona w okolice Opoczna, do wsi Janków. Ponownie łączą się pod koniec 1944 roku w Grodzisku Mazowieckim. Kilka dni przed wyzwoleniem terenów przez Armię Czerwoną zostają zdenuncjowani i tylko cudem udaje im się dożyć wyzwolenia. 21 kwietnia 1945 rodzi się ich drugi syn – Marian. W listopadzie 1946 opuszczają Polskę. Najpierw przez rok mieszkają we Francji, potem 15 lat w Wenezueli a od 1962 roku w Stanach Zjednoczonych. Ostatecznie osiedlają się w Phoenix, gdzie w 1980 roku umiera Józef, cztery lata później zaś Leokadia [Bartoszewski w przedmowie podaje, że Leokadia zmarła w 1980, zaś Józef w 1975 roku]. Podczas wojny zginęły jej trzy z pięciu sióstr. „Jednej udało się przedostać na stronę aryjską, gdzie miała szerokie znajomości wśród Polaków, ale nigdy więcej o niej nie słyszałam. Ojca Niemcy przejechali samochodem ciężarowym na rogu Nalewek i Gęsiej w roku 1940. I tak straciłam moich najbliższych”.

Zapiski rozpoczynają się od dnia 22 lipca, pisane są jednak już po wydostaniu się na stronę aryjską. Pierwsza połowa poświęcona jest dokładnemu opisowi Akcji Likwidacyjnej aż do ucieczki na stronę aryjską. Druga połowa obejmuje okres do wyzwolenia Warszawy przez Armię Czerwoną i pisana jest na bieżąco podczas ukrywania się na Belwederskiej. Przed opuszczeniem kryjówki w wyniku wybuchu powstania notatki zostają zakopane i odzyskane na początku 1945. Po wyjeździe z Polski autorka nadal nad nimi pracuje, pewne części uzupełniając relacjami męża (głównie o okresie od wybuchu Powstania do końca 1944 roku).

 

MIEJSCA:

– Aleje Ujazdowskie (poza gettem),   – Belwederska (poza gettem),   – Belwederska 27 (poza gettem),   – róg ulic Belwederska/Grottgera (poza gettem),   – róg ulic Belwederska/Podchorążych (poza gettem),   – Bonifraterska,  – Ceglana,   – Czerniakowska,   – Czerniakowska 231 (szpital) (poza gettem),   – Długa,   – Długa 29 (Hotel Polski),   – Dworzec Zachodni,  – Gęsia 22/24 (więzienie),   – róg ulic Gęsia/Smocza (wacha),   – róg ulic Gęsia/Zamenhofa (wacha), – Grójecka (poza gettem),  – Grzybowska,  – Karmelicka, – róg ulic Karmelicka/Nowolipie, – Krochmalna,  – Leszno,  – Leszno 13,  – Leszno 53/55 (gmach Sądów Grodzkich),  – Leszno 54,  – Leszno 74 (szop Toebbensa, tzw. Mały Toebbens),  – Leszno 76 (szop Schultza),   – Leszno 78 (szop trykotarski Schultza),  – róg ulic Leszno/Żelazna (wacha),  – Marszałkowska 77,   – Miła,   – Miła 34,  – Miła 36-42, – róg ulic Miła/Lubeckiego,  – Moniuszki 10 (kawiarnia „Adria”),  – Muranowska 44,  – Mylna,  – Nabielaka (poza gettem),  – Nalewki 33/35/37, – róg ulic Nalewki/Gęsia,  – Niska,  – Nowolipie 44 (szop Schultza, tzw. Duży Schultz), – Nowolipie 67,   – Nowolipie (m. Karmelicką a Smoczą),   – Nowolipki 30,  – Nowolipki 57,   – Nowolipki 59 (szop Hallmana),  – Nowolipki 63,  – Ogrodowa 27,  – Ogrodowa 29,  – Ogrodowa 31,   – Ogrodowa 49   – Ogrodowa 51 (filia szopu Schultza),   – Okopowa,   – Pawiak (Dzielna 24/26),   – Plac Grzybowski,   – Plac Muranowski,   – Podchorążych (poza gettem),  – Prosta 14 (szop Toebbensa, tzw. Duży Toebbens),  – Rakowiecka (poza gettem),   – Senatorska 6,   – róg ulic Senatorska/Miodowa,   – Smocza,  – Sochaczewska 10,   – Spacerowa (poza gettem), – Świętojerska 34/Wałowa 6 (szop szczotkarzy), – Umschlagplatz,   – Wronia,   – Zajączkowska (poza gettem),  – Zamenhofa 19 (siedziba Rady Żydowskiej), – Żelazna 103 (komenda SS – SD Befehlstelle),
 

Poza Warszawą:

– Górki Mironowe (Wołomin),    – Grodzisk Mazowiecki (poza Warszawą),    – Nowa Wieś (k. Wołomina),  – Piaseczno (poza Warszawą),
– Pruszków (Obóz),  – Sławek (k. Wołomina),  – Wołomin (poza Warszawą),  – Zagościniec (poza Warszawą),   – Żyrardów (poza Warszawą).

 

OBSZARY:

– Obszar: Nalewki/Miła/Gęsia/Smocza/Stawki/Zamenhofa,   – Obszar: Nowolipki (do Karmelickiej)/Nowolipie (od Smoczej do Karmelickiej),

 

TRASY:

– Trasa: Belwederska – Aleje Ujazdowskie – Aleja Szucha 25,  – Trasa:Belwederska 27 – Bagatela – Plac Unii Lubelskiej,  – Trasa: róg ulic Belwederska/Spacerowa – Sadyba Czerniakowska,  – Trasa: Dworzec Zachodni – Pruszków,  – Trasa: Dzielna – Wołyńska,  – Trasa: Getto – Chłodna/Żelazna (wacha) – Nowy Zjazd – Most Kierbedzia – Praga – Dworzec Wschodni,  – Trasa: Grodzisk Mazowiecki – Milanówek,   – Trasa: Jankowo – Grodzisk Mazowiecki,   – Trasa: Jankowo – Nowe Miasto – Piaseczno – Warszawa,   – Józefów – Piaseczno,  – Trasa: Krochmalna – Belwederska 27,   – Trasa: Krochmalna – Żurawia,   – Trasa: Krochmalna – Chałubińskiego – Plac Unii Lubelskiej – Belwederska 27,    – Trasa: Leszno 76 – Leszno 78,   – Trasa: Leszno 76 – Żelazna 84,   – Trasa: Leszno 76 – Umschlagplatz,  – Trasa: Leszno 76 (szop Schultza) – Nowolipie 67,   – Trasa: Leszno 78 – Leszno 76 – Nowolipie 67,  – Trasa: Leszno 78 – Leszno 76,  – Trasa: Leszno 76 – Leszno – Karmelicka – Zamenhofa – Miła 43,  – Trasa: Leszno 78 – Karmelicka – Zamenhofa – Umschlagplatz,  – Trasa: Miła 34 – Niska 20,  – Trasa: Miła 43 – Niska,  – Trasa: Miła – róg ulic Miła/Lubeckiego – Miła – róg ulic Miła/Smocza,  – Trasa: Nalewki 33/35/37 – Umschlagplatz,  – Trasa: Nalewki – Gęsia – Umschlagplatz,  – Trasa: Niska 20 – Miła 34,  – Trasa: Niska 20 – Miła 40,   – Trasa: Nowa Wieś – Sławek (k. Wołomina),   – Trasa: Nowolipie 30  – Nowolipie – Smocza – róg ulic Żelazna/Nowolipie – róg ulic Żelazna/Leszno (wacha) – Leszno 76/78 – Leszno 74 – Nowolipie 67,  – Trasa: Nowolipki 23 – Nowolipie 30,   – Trasa: Nowolipki 57 – Sochaczewska 10,  – Trasa: Nowolipki 57 – Leszno 76,   – Trasa:Nowolipie 67 – Nowolipie 59 – Nowolipki 57 – Leszno 78,  – Trasa: Nowolipie 44 (szop Schultza) – Miła – Zamenhofa,  – Trasa:Ogrodowa 17 (główna komenda)  – Gęsia22/24 (więzienie),  – Trasa:Ogrodowa 27,29 – Leszno 76,  – Trasa: Pawia – Chmielna (Hotel Royal) – Długa 29 (Hotel Polski),  – Trasa: Piaseczno – Grójec,  – Trasa:Sławek (k. Wołomina) – Warszawa,   – Trasa:Sochaczewska 10 – Ogrodowa 27,29,   – Trasa:Umschlagplatz – Zamenhofa – Leszno 76,   – Trasa: Warszawa – Wołomin – Nowa Wieś,   – Trasa: Żurawia – Belwederska,