III.A. Od początku Wielkiej Akcji Likwidacyjnej do początku Kotła na Miłej (22.07.1942-6.09.1942)
22 lipca 1942 Niemcy rozpoczęli akcję wywożenia Żydów z warszawskiego getta do komór gazowych Treblinki. 23 lipca prezes Judenratu Adam Czerniaków popełnił samobójstwo. Tego dnia zaczął funkcjonować ośrodek zagłady w Treblince. Według rozlepionego na murach obwieszczenia było to „przesiedlenie na Wschód”, z którego zwolnieni mieli być m.in. Żydzi zatrudnieni w warsztatach działających w getcie (tzw. szopach), produkujących na potrzeby Wehrmachtu. Praca w szopie pozwalała mieć (złudną) nadzieję na ratunek. Ci, którzy mieli taką możliwość, starali się przedostać na stronę aryjską. Ratunkiem przed wywiezieniem, często skutecznym, była dobra kryjówka. Udawały się też niektórym ucieczki z samego Umschlagplatzu, dzięki ogromnym łapówkom. Kiedy pociąg ruszał z bocznicy kolejowej, pozostawała już tylko jedna droga – skok z wagonu. Wielu śmiałków ginęło od kul strażników, wielu pod kołami, inni leżeli ranni przy torach, czekając na śmierć. Ale byli tacy, których ucieczka z wagonu jadącego do Treblinki kończyła się powodzeniem. Radykalnie zmienił się wygląd getta. Hałaśliwe i zatłoczone dotychczas ulice, pełne przechodniów, handlarzy, żebraków, umierających z głodu, stały się martwe i puste. Sunęły nimi kolumny Żydów gnanych na Umschlagplatz. Jedyne, co po nich zostawało, to porzucone na ulicach rzeczy: tobołki, węzełki, walizki, sprzęty domowego użytku. Zmieniła się całkowicie atmosfera w getcie. Skończyła się codzienna krzątanina uwięzionych za murami, zabiegających o przetrwanie. Skończyła się pozorna stabilizacja – masowe wywózki wzbudzały grozę, lęk przed nieznanym i – u niektórych – przeczucie Zagłady.
28 lipca organizacje młodzieżowe zawiązały Żydowską Organizację Bojową – zalążek przyszłej ŻOB. Około 10 sierpnia do getta warszawskiego dotarł Dawid Nowodworski — pierwszy uciekinier z Treblinki.W połowie sierpnia nastąpiła likwidacja „małego getta” (na południe od ul. Chłodnej), a siedziba Judenratu przeniesiona została z ul. Grzybowskiej 26 na Zamenhofa 19.
Czarną kartę podczas akcji wysiedleńczej zapisała policja żydowska, stając się bezpośrednim wykonawcą niemieckich rozkazów i biorąc — szczególnie w pierwszym okresie — czynny udział w wyłapywaniu, tropieniu i selekcji mieszkańców getta, doprowadzaniu ich na Umschlagplatz i ładowaniu do wagonów.
MIEJSCA:
– Aleja Szucha 25 (siedziba Gestapo), – Biała, – Ceglana, – Chłodna, – Chłodna 15, – Chłodna 26 (mieszkanie Abe Gutnajera), – Chłodna 33, – Chłodna – kładka, – Ciepła, – Dworzec Warszawa Gdańska (Umschlagplatz), – Dzielna, – Dzielna 7 (synagoga Morija), – Dzielna 13, – Dzielna 17, – Dzielna 24, – Dzielna 24/26 (Pawiak), – Dzielna 27-31, – Dzielna 39, – Dzika, – Dzika 1-3-5, – Dzika 3, – Elektoralna, – Elektoralna 12 (ruiny kościoła św. Ducha – oddział szpitala na Czystem – dezynfekcja/apteka), – Falenica (poza Warszawą), – Franciszkańska 20, – Franciszkańska 21, – Franciszkańska 24, – Franciszkańska 30-32, – Franciszkańska (prawa strona od Bonifraterskiej d Gęsiej), – róg ulic Furmańska/Karowa (poza gettem), – Gęsia 6, – Gęsia 25, – Gęsia 30 (szop stolarski OBW), – Gęsia 35a, – Gęsia (prawa strona od Zamenhofa), – róg ulic Gęsia/Zamenhofa (wacha), – Górczewska (poza gettem), – Grzybowska, – Grzybowska 26/28 (Gmina Żydowska), – Karmelicka, – Karmelicka 5, – Karmelicka 6, – róg ulic Karmelicka/Nowolipie, – Komitetowa, – Krochmalna 32 (poczta, komenda Służby Porządkowej), – Leszno, – Leszno 1, – Leszno 36, – Leszno 53/55/Ogrodowa 14 (Sądy Grodzkie), – Leszno 74 (Szop Toebbensa, tzw. Mały Toebbens), – Leszno 76 (szop Schultza), – Leszno 78 (szop trykotarski Schultza), – Leszno 84/ Żelazna 95 (Batalion Pracy), – Leszno 109 (Durchgangslager – obóz przejściowy), – Leszno (między Solną a Żelazną), – róg ulic Leszno/Żelazna (wacha), – Lipowa (poza gettem), – Lubeckiego, – Lubeckiego 4, – Lubeckiego 6, – Mariańska (Marjańska), – Marszałkowska 77, – Miedzeszyn (poza Warszawą), – Miła, – Miła (od Nalewek do Lubeckiego), – Miła 34, – Miła 43 (szop „Ahage”), – Miła 67, – róg ulic Miła/Lubeckiego, – Mirowska, – Muranowska, – Muranowska 44, – Muranowska 40-44, – Mylna, – Mylna 11, – Mylna 18, – Nalewki, – Nalewki 9, – Nalewki 13, – Nalewki 27, – Nalewki 28-38 (szop Brauera), – Nalewki 33/35/37, – Nalewki 40, – Nalewki 42, – Niska, – Niska 3, – Niska (lewa strona od Zamenhofa do Smoczej), – Nowolipie, – Nowolipie 1, – Nowolipie 14, – Nowolipie 18 (szop Oschmanna), – Nowolipie 20, – Nowolipie 20-22, – Nowolipie 25, – Nowolipie 42 (Szop Schultza), – Nowolipie 44, – Nowolipie 44 (szop Schultza, tzw. Duży Schultz), – Nowolipie 44-46, – Nowolipie 67, – Nowolipie (odcinek m. Karmelicką a Smoczą), – Nowolipki 10, – Nowolipki 20, – Nowolipki 23, – Nowolipki 25, – Nowolipki 29, – Nowolipki 30, – Nowolipki 45, – Nowolipki 52, – Nowolipki 57, – Nowolipki 59 (szop Hallmana), – Nowolipki 63, – Nowolipki 68, – Nowolipki 68a, – Nowy Świat (poza gettem), – Ogrodowa, – Ogrodowa 17, – Ogrodowa 27, – Ogrodowa 27-29, – Ogrodowa 29, – Ogrodowa 31, – Ogrodowa 51 (filia szopu Schultza), – Okopowa, – Okopowa 49/51 (cmentarz żydowski), – Orla, – Ostrowska, – Pańska, – Pawia 6, – Pawia 14, – Pawiak (Dzielna 24/26), – Piaseczno (poza Warszawą), – Plac Grzybowski 3/5 (plebania kościoła Wszystkich Świętych) – Plac Muranowski, – Plac Napoleona 8, – Plac Za Żelazną Bramą, – Prosta, – Prosta 14 (szop Toebbensa, tzw. „Duży Toebbens), – Sienna, – Sienna 24, – Sienna (część płd. do zbiegu ulic Chłodna/Żelazna), – Słupecka (poza gettem), – Smocza, – róg ulic Smocza/Dzielna, – róg ulic Smocza/Wołyńska, – Sochaczewska 10, – Solna, – Solna 6, – Stawki, – Stawki 4 (Umschlagplatz), – Stawki 4/6 (rampa – Umschlagplatz), – Stawki 6/8 (szpital), – Szczęśliwa 3, – Śliska, – Śliska 28, – Śliska 51/Sienna 60 (szpital dziecięcy Bersohnów i Baumanów), – Śliska 52, – Świętojerska 26/28 (szop Toebbensa), – Świętojerska 28, – Świętojerska 30, – Świętojerska 32, – róg ulic Świętojerska 32/34 /Franciszkańska (szop szczotkarzy), – Świętojerska 34/Wałowa 6 (szop szczotkarzy), – Świętojerska 36, – Świętojerska 38, – Tłomackie 5, – Tłomackie 6, – Twarda, – Twarda 4, – Twarda 23, – Umschlagplatz, – Waliców, – Wolność 12-14, – Wołyńska 3, – Zamenhofa, – Zamenhofa 19 (Gmina Żydowska), – róg ulic Zamenhofa/Nowolipie, – Żelazna, – Żelazna 68, – Żelazna 86/88 / Leszno 80/82 (szpital), – Żelazna 101, – Żelazna 103 (sztab SS), – Żurawia (poza gettem),
OBSZARY:
– Obszar: czworobok Dzielna/Zamenhof/Nowolipki/Karmelicka, – Obszar – kocioł: Gęsia/Zamenhofa/Smocza/Plac Parysowski, – Obszar: Małe Getto, – Obszar: ulice między Chłodną a Lesznem (Ogrodowa/Solna/Orla),
TRASY:
– Trasa: Gęsia 30 (szop OBW) – Pawia 14, – Trasa: Gęsia 30 (szop OBW) – Zamenhofa – Pawia 14, – Trasa: Karmelicka – Nowolipki – Zamenhofa – Stawki – Umschlagplatz, – Trasa: Leszno – Karmelicka – Dzielna – Zamenhofa – Umschlagplatz, – Leszno 76 – Żelazna 84 [Trasa], – Trasa: Leszno 78 – Karmelicka – Zamenhofa – Umschlagplatz, – Trasa: Leszno 78 – Leszno 76, – Trasa: Leszno 78 – Leszno 76 – Nowolipie 67, – Trasa: Małe Getto – Plac Grzybowski 3/5 – Żelazna – Nowolipie – Umschlagplatz, – Trasa: Nalewki – Gęsia – Umschlagplatz, – Trasa: Nalewki 33/35/37 – Umschlagplatz, – Trasa: Nowolipie 18 (szop Oschmanna) – Umschlagplatz, – Trasa: Nowolipki 57 – Leszno 76, – Trasa: Nowolipki 57 – Sochaczewska 10, – Trasa: Ogrodowa 17 (Główna Komenda) – Gęsia 22/24 (Areszt Centralny), – Trasa: Ogrodowa 27,29 – Leszno 76, – Trasa: Otwock – Umschlagplatz, – Trasa: Pawia – Umschlagplatz, – Trasa: Plac Za Żelazną Bramą – Mirowska, – Trasa: Plac Za Żelazną Bramą – Ogród Saski, – Trasa: róg ulic Sienna/Żelazna (wacha) – Żurawia (biblioteka), – Trasa: Sochaczewska 10 – Ogrodowa 27,29, – Trasa: Umschlagplatz – Zamenhofa – Leszno 76, – Trasa: Zamenhofa 19 – Gęsia, – Trasa: Zamenhofa – Gęsia – Umschlagplatz, – Trasa: Zamenhofa – Umschlagplatz, – Trasa: Zamenhofa – Muranowska,
